به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، شاید حکایت از همان جا شروع شد که در روز اول ثبت نام گفت من به صورت مستقل آمده ام. آری؛ سید ابراهیم رئیسی در مناظرات انتخاباتی هم گفته بود که در صورت پیروزی، خود را رئیس جمهور همه مردم ایران می داند، مدیریتی فراجناحی با همکاری همه دسته جات سیاسی خواهد داشت و به اعتلای کشور و استفاده از نیروی کارآمد سیاسی فکر می کند. او پس از رای آوردن هم بیان کرد که عمیقا به شایسته سالاری معتقد است و اینکه طرف در کدام جناح و سلیقه هست، مورد توجه ما نخواهد بود و کارآمدی و فسادستیزی و روحیه انقلابی و مردمی بودن شرایط کار با ما هستند.
مهدی دوستی سخنگوی ستاد انتخاباتی رئیسی پیش از برگزاری انتخابات در مورد گمانه زنی ها درباره کابینه رئیسی گفته بود: «هیچ کدام از گمانه زنی ها درباره کابینه احتمالی آقای رئیسی صحت ندارد و کابینه ای جوان، تازه نفس، نخبه، کارآمد و فراجناحی تشکیل خواهد شد. حدسیات درباره ترکیب کابینه آقای رئیسی و نام بردن از برخی چهره ها کاملا اشتباه و غیرواقعی است؛ کابینه دولت آقای رئیسی در صورت اعتماد مردم و پیروزی در انتخابات فراجناحی خواهد بود.
همین اظهارات بود که زمزمه های تشکیل یک کابینه فراجناحی برای دولت سیزدهم را پررنگ تر کرد. اما فارغ از اینکه او واقعا موفق به تشکیل چنین کابینه ای خواهد شد یا خبر باید دید که اصلا تشکیل چنین کابینه ای تا چه میزان مفید است؟
کابینه فراجناحی؛ خوب یا بد؟
اگرچه افرادی نظیر حسین کنعانی مقدم فعال سیاسی اصولگرا گفته که مولفه هایی، چون کارآمدی، چابکی، جهادی بودن و انقلابی گری ویژگی های دولت سیزدهم خواهد بود، از سوی دیگر این دولت در سیاست خارجی استراتژی مقاومت و ایستادگی را دنبال خواهد کرد و در سیاست داخلی نیز محور تعامل را در دستور کار خود قرار خواهد داد.
علاوه بر این حجت الاسلام و المسلمین غلامرضا مصباحی مقدم هم در این باره گفته که سید ابراهیم رئیسی در ابتدای ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری، خود را کاندیدای مستقل دانست و در برخی نطق ها اشاره کرد تیم همکار او از کسانی خواهد بود که دارای شایستگی و کارآمدی لازم است. رئیسی از ظرفیت ها بدون توجه به جریان سیاسی بهره می برد. به نظر می رسد او کسانی که ظرفیت نخبگی، توانمندی و تجربه داشته باشند را در دولت خود به کار خواهد گرفت.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ضمن امیدواری از اینکه انتخاب رئیسی موجب تحول در مدیریت کشور شود، گفته که امیدواریم شاهد اجرایی شدن شایسته سالاری باشیم و دست در دست هم کشور را در سایه نظام جمهوری اسلامی پیش ببریم. این مفهوم در اساس نامه جامعه روحانیت مبارز بازنگری شد و امیدواریم وی با روی کار آمدن بر ریاست قوه مجریه و با تشکیل دولت فراجناحی از همه ظرفیت های کشور در جهت اعتلای نظام و رفع مشکلات مردم استفاده کند.
با این حال اما انگار مفهوم فراجناحی به مذاق همه جریان های سیاسی خوش نیامده است.
وقتی مفهوم فراجناحی صرفا به یک ژست سیاسی تبدیل می شود
برای مثال صادق زیبا کلام استاد دانشگاه تهران گفته است که «فراجناحی» و «فراجناحی عمل کردن» بیش از آنچه یک واقعیت جدی سیاسی باشد، بیشتر یک «ژِست» سیاسی است؛ چرا که در عمل اساساً چیزی به نام «فراجناحی» نه وجود دارد و نه می تواند وجود داشته باشد. راه دور نرویم، همین دولت «تدبیر و امید» خودمان را نگاه کنیم. آیا به راستی می توان گفت که اعضای آن تا به اینجا بر اساس ملاک و معیار های «فراجناحی» انتخاب شده اند و دولت «فراجناحی» دارد عمل می کند؟
پاسخ آن عملاً خیر است. معنای دقیق «فراجناحی» آن است که یک جناح، یک حزب و یک گروه مشخصی که در جریان انتخابات به قدرت رسیده اند، اعضای دولت را از میان خودشان بر نمی گزینند و بنابر دلایلی اعضای کابینه را از میان جناح ها و احزاب یا گروه های دیگر برمی گزینند؛ این ساده ترین تعریف فراجناحی است. آیا در عمل در خصوص دولت آقای روحانی این گونه بوده است؟ پاسخ یقینا خیر است. همه افرادی که تا اینجا چه برای هیأت دولت و چه برای پست ها و سمت های دیگر تعیین شده اند، هیچ کدام شان به معنای دقیق و اخص کلمه «فراجناحی» نیستند.
علاوه بر این احمد شریف فعال سیاسی اصلاح طلب هم با اشاره به تشکیل دولت فراجناحی توسط سید ابراهیم رئیسی گفته است که معتقدم که این موضوع امر مطلوبی نیست، تقاضای من به عنوان یک شهروند از رئیس جمهور منتخب این است که یک کابینه کاملا هماهنگ تشکیل دهد، زیرا ما تجربه خوشایندی از چنین کابینه هایی نداریم. چه در زمان مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی که از هر دو جناح حضور داشتند و چه در زمان روحانی که این افراد ناهماهنگ بودند.
شریف در ادامه تشریح کرده که اگر کابینه ای تشکیل شود که از نظر فکری با هم هماهنگی بیشتری داشته باشند و با توجه به خاستگاه رای آقای رئیسی اگر کابینه منتسب به جریان اصولگرا باشد شاید جریان امور بهتر به سرانجام برسد و پاسخگویی هم بهتر باشد. متاسفانه تضادهایی که در جهت گرایشات مختلف در کابینه ایجاد می شود باعث می شود تلاش های تیمی که باید در یک جهت حرکت کنند عملی نشود و در نهایت اگر اشتباهی هم صورت می گیرد سهم هر یک از جناح ها مشخص نباشد.
محمد عبدالهی کارشناس مسائل سیاسی هم در این باره بیان کرده که «یکی از شعار ها و وعده هایی که حسن روحانی، پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری مطرح کرد فراجناحی بودن دولت بود، اما کنش ها و رفتار های سیاسی رئیس جمهور نشان می دهد فراجناحی عمل کردن بیش از آن که یک واقعیت سیاسی باشد، بیشتر یک «ژست» سیاسی است. دعوت دولت روحانی از محمدعلی نجفی برای حضور در جلسات هیات دولت موید این مطلب است؛ در حالی که محمدباقر قالیباف شهردار اسبق تهران به دلیل اختلافات سیاسی با دولت یازدهم از حضور در جلسات هیات دولت محروم بود؛ تا جایی که حتی تلاش ها و رایزنی های گاه و بیگاه اعضای شورای شهر هم نتوانست شهردار را راهی جلسات هیات دولت کند.»
با این تفاسیر به نظر می رسد که اگرچه افراد منتسب به جریان اصولگرایی معتقدند که روی کار آمدن یک دولت فراجناحی که بتواند از همه ظرفیت ها و تخصص ها استفاده کند می تواند چاره بسیاری از مشکلات کشور باشد، اما انگار این مفهوم برای جریان اصلاح طلب به سبب تجربه ای که از دولت حسن روحانی عایدشان شده چندان خوشایند نیست. حال باید دید که چیدمان دولت سیزدهم همانطور که محمد حسن قدیری ابیانه گفته است متشکل از از تواناترین افراد جامعه که متعهد، متخصص و هم با تجربه بو در عین حال انقلابی، ولایتمدار و جهادی باشند خواهد بود یا خیر دولت سیزدهم مسیری دیگر را انتخاب می کند.